آشنایی با انواع کامیون: تفاوت‌ها، ویژگی‌ها و کاربردها

در این مقاله با انواع دسته بندی کامیون ها، کاربردهای هر یک و… آشنا خواهید شد.

کامیون‌ها، سنگین‌ترین وسایل نقلیه جاده‌ای، راهی مناسب برای جابه‌جایی بارهای صنعتی و… به شمار می‌روند. اما برخلاف آنچه بسیار تصور می‌کنند، همه آن‌ها از یک نوع نیستند؛ صنعت کامیون‌سازی پیشرفته امروزی کامیون‌های متفاوتی را با ویژگی‌های مخصوص برای انجام وظایف گوناگونی در اختیار مردم، صنایع و حتی حکومت‌ها قرار داده است.

اگر شما هم یکی از علاقه‌مندان به خودروهای سنگین باشید یا بخواهید کامیونی را خریداری کنید، بهتر است پیش از اقدام و مواجهه با شمار گیج‌کننده مدل‌ها با انواع آن‍‌‍ها آشنا شوید. این مقاله کاربردی هم با بررسی مدل‌های گوناگون کامیون‌ها، ویژگی‌های هر یک و کاربردهای آن‌ها به شما کمک خواهد کرد تا از میان مدل‌هایی چون کمپرسی، یخچالی، باری و… بهترین گزینه را متناسب با نیاز خود انتخاب کنید.

کامیون چیست؟

کامیون یک وسیله‌نقلیه سنگین به شمار می‌رود که برای حمل بارهای سنگین طراحی شده است. این وسایل‌نقلیه بزرگ‎‌پیکر ویژگی خاصی دارد که آن را از یک تریلر جدا می‌کند؛ هر کامیون یک واحد کامل و یکپارچه شامل کابین راننده و قسمت بار روی یک شاسی ثابت و جدانشدنی محسوب می‌شود. در مقام مقایسه، تریلی‌ یا کشنده از بدنه اصلی کشنده (شامل کابین، موتور و چرخ‌های محرک) و نیمه‌تریلر (قسمت اصلی حمل بار و چرخ‌های اضافه که به کشنده متصل می‌شود) تشکیل شده است.

در بازار امروزی کشور ما گاه به مدل‌های بالای ۶ تن هم اصطلاح کامیونت اطلاق می‌شود اما به‌طورکلی، کامیون مفهومی جامع‌تر به شمار می‌رود و کامیونت‌ها را هم در بر می‌گیرد. کامیون‌ها با دسته‌بندی‌های متفاوتی معرفی می‌شوند و براساس هر کدام، انواع مختلفی دارند:

انواع کامیون بر اساس محور

کامیون تک محور یا ۴ چرخ

کامیون تک محور یا ۴ چرخ دارای یک محور محرک در جلو و یک محور دنبال‌کننده در عقب است. از این کامیون‌های تک‌محور و سبک، بیشتر برای حمل و توزیع درون‎‌شهری، خدمات باربری و اثاث‌کشی، حمل بارهای بسته‌بندی شده و… استفاده می‌شود. برخی دیگر از کامیون‌های تک‌محور به امکانات مخصوصی چون یخچال، زباله‌کش و… تجهیز می‌شوند. برندهای ایسوزو، الوند، جک، فاو و… تولیدکنندگان این دسته از کامیون‌ها هستند.

کامیون جفت محور یا ۶ چرخ

کامیون‌های شش چرخ که به آن‌ها کامیون تک نیز گفته می‌شود، محصولاتی برای پر کردن حد فاصل میان کامیون‌های سنگین ۱۰ چرخ و سبک ۴ چرخ هستند. این نوع کامیون‌ها که برای حمل بارهای عمومی، مصالح، خودرو، خدمات شهری و… هم مورداستفاده قرار می‌گیرند، توانایی حمل بار بیشتری دارند.

کامیون ۱۰ چرخ (دو محور عقب)

کامیون‌های ۱۰ چرخ (گاه مجهز به ۴ محور) که به اشتباه به آن‌ها جفت محور هم گفته می‌شود، سنگین‌ترین نوع کامیون‌های باری یکپارچه به شمار می‌روند. این دسته به‌دلیلی توانایی حمل بارهای سنگین ساختمانی و غیره و البته عبور از مسیرهای صعب‌العبورتر، نقشی حیاتی در حمل‌ونقل کالا و بار در کشور دارند. از کامیون‌های ۱۰ چرخ در حمل مصالح سنگین، معدن، کانتیر، تانکرها، الوار و… استفاده می‌شود.

انواع کامیون بر اساس نوع بار

کامیون باری

کامیون‌های باری رایج‌ترین نوع کامیون هستند که برای حمل انواع کالاهای خشک، بسته‌بندی شده و عمومی طراحی می‌شوند. قسمت بار این کامیون‌ها معمولا کفی مسطح با دیواره‌های کوتاه دارد و اغلب با چادر یا برزنت برای محافظت از بار پوشانده می‌شود. کامیون‌های باری در تمامی تناژها و با آرایش‌های محوری گوناگون تولید می‌شوند و برای حمل‌ونقل شهری و بین‌شهری کالاها هم ایده‌آل هستند.

کامیون کمپرسی

کامیون‌های کمپرسی به طور خاص برای حمل مواد فله و پودری مانند شن، ماسه، خاک، غلات و… طراحی می‌شوند. بارگیر این کامیون‌ها به گونه‌ای است که بخش بار خود را با استفاده از سیستم هیدرولیک بالا می‌برند و با ایجاد شیب، بار را به سرعت و به راحتی تخلیه می‌کنند؛ ویژگی یادشده باعث می‌شود که کامیون‌های کمپرسی در پروژه‌های ساختمانی، راه‌سازی و معادن بسیار پرکاربرد باشند.

کامیون‌های یخچالی

کامیون‌های یخچالی برای حمل مواد فاسدشدنی که نیاز به کنترل دما دارند، ساخته می‌شوند. قسمت بار این دسته از کامیون‌ها به یک محفظه عایق‌بندی‌شده مجهز می‌شود که با تکیه‌بر سیستم سرمایشی (یخچال یا فریزر) کار می‌کند و دمای داخلی را در محدوده مشخصی (از زیر صفر تا بالای صفر) نگه می‌دارد. این کامیون‌ها برای حمل مواد غذایی، دارو، گل و گیاه و سایر محصولات حساس به دما ضروری هستند.

کامیون تانکر

کامیون‌های تانکر برای حمل سیالاتی مانند سوخت، آب، شیر، مواد شیمیایی، گازهای مایع و… طراحی شده‌اند. قسمت بار کامیون تانکر یک مخزن استوانه‌ای یا بیضی‌شکل دارد که از جنس موادی چون فلز (استیل یا آلومینیوم) یا فایبرگلاس ساخته می‌شود؛ مخازن یادشده اغلب برای جلوگیری از جابه‌جایی بیش‌ازحد مایع و حفظ پایداری به دیواره‌های داخلی مجهز می‌شوند. تانکرها بر اساس نوع ماده‌ای که حمل می‌کنند، ویژگی‌های ایمنی خاص خود را دارند.

کامیون میکسر

از کامیون‌های میکسر بیشتر برای حمل بتن آماده استفاده می‌کنند. این کامیون‌ها دارای یک مخزن گردان (درام) در قسمت عقب هستند که به طور مداوم درحین حمل‌ونقل می‌چرخد؛ به‌این‌ترتیب محتوای داخلی آن مانند بتن، سفت نخواهد شد و آماده استفاده باقی خواهد ماند. کامیون‌های میکسر برای پروژه‌های ساختمانی که نیاز به بتن تازه دارند، ضروری هستند.

کامیون جرثقیل دار

کامیون‌های جرثقیل‌دار به یک بازوی جرثقیل ثابت متصل به شاسی مجهز می‌شوند. جرثقیل این کامیون‌ها برای بارگیری، تخلیه و جابه‌جایی بارهای سنگین و حجیم مانند بلوک‌های بتنی، لوله‌ها، تیرآهن و… از روی خود کامیون یا بیرون از آن استفاده می‌شوند. کامیون‌های جرثقیل‌دار در صنایع ساختمانی، تأسیسات و خدماتی کاربرد فراوان دارند.

مشخصات فنی کامیون های رایج در ایران

فورس ۶ تن

فورس ۶ تن یک کامیون باری با کابین خواب‌دار است که توسط گروه‌بهمن و تحت لیسانس برند ایسوزو تولید می‌شود. این کامیون از یک پیشرانه ۳ لیتری ۴ سیلندر دیزلی مرسدس سود می‌برد که توان تولید حدود ۱۵۵ اسب بخار قدرت و ۴۹۱ نیوتن‌متر گشتاور را دارد. از این کامیون بیشتر برای حمل بار در مسیرهای نه‌چندان طولانی استفاده می‌شود. رانندگان می‌توانند انتظار مصرف سوخت ۲۰ تا ۲۵ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر را از این کامیون باری داشته باشند.

آرنا پلاس

این کامیون باری که توسط مجموعه ایران‌خودرو تولید می‎‌‎شود به یک پیشرانه ۶ سیلندر ۳.۷ لیتری خطی مجهز شده است که توان تولید ۱۵۴ اسب بخار قدرت و ۵۰۰ نیوتن‌متر گشتاور را دارد. از این کامیون که در هر صد کیلومتر ۱۸ تا ۲۳ لیتر را مصرف می‌کند، بیشتر برای تحویل بارهای شهری و برون‎‌شهری نه‌چندان سنگین استفاده می‌شود.

دایون ۶ تن

دایون ۶ تن که درحقیقت توسط مجموعه دایون چین طراحی شده است به‌عنوان محصولی از کرمان دیزل شناخته می‌شود. این کامیون از یک پیشرانه ۳.۸ لیتری ۶ سیلندر دیزلی مجهز شده توان تولید ۱۵۶ اسب بخار قدرت را دارد. از این کامیون که در هر ۱۰۰ کیلومتر ۱۸ تا ۲۵ لیتر سوخت مصرف می‌کند، بیشتر در شرکت‌های باربری و پخش‌وتوزیع بار استفاده می‌شود.

در هنگام خرید کامیون به چه مواردی توجه کنیم؟

در خرید کامیون‌های نو و دست‌دوم باید به موارد زیادی توجه داشت و تمام ریزودرشت خودروی موردنظر را به‌شکل حضوری بررسی کرد. اگر قصد خرید کامیونی را دارید، بهتر است موقع خرید آن موارد زیر را مدنظر داشت:

• ظرفیت بار‌ (کامیون‌های قدرتمندتر گران‌تر هستند)
• کاربری کامیون (با توجه به دسته‌بندی کامیون‌‌ها)
• برند و کشور سازنده
• نوع موتور و خروجی آن
• استاندارد آلایندگی (کامیون‌های جدیدتر و به‌روزتر از استانداردهای بالاتری برخوردار شده‌اند)
• کابین و امکانات رفاهی
• تجهیزات ایمنی و ترمزها

سوالات متداول

فرق کامیون با کامیونت و کشنده چیست؟

کامیونت‌ها و کامیون‌ها در مقایسه با کشنده‌ها از شاسی یکپارچه و بخش باری متصل به بدنه سود می‌برند و توان پیمایش کمتری را هم دارند. خود کامیونت‌ها هم در مقایسه با کامیون‌ها از قدرت کمتر (کمتر از ۱۵۰ اسب بخار)، توان پیمایشی کمتر و مانورپذیری بالاتری برخوردار هستند.

کدام نوع کامیون برای حمل مصالح ساختمانی مناسب تر است؟

برای این کاربرد بهتر است از کامیون‌های باری کمپرسی استفاده کنید.

اگر شما در حوزه خرید و نگهداری از کامیون‌ها تجربه‌ای دارید، آن را از طریق بخش نظرات با ما و سایر مخاطبان پدال در میان بگذارید.