بهترین زمان تعویض روغن گیربکس دستی و اتوماتیک

گیربکس یکی از مهم‌ترین اجزای قوای محرکه خودرو محسوب می‌شود و بنابراین دانستن بهترین زمان تعویض روغن آن اهمیت زیادی خواهد داشت. در این سری از مقالات آموزشی پدال می‌خواهیم به روغن گیربکس، کارکرد و زمان تعویض آن بپردازیم پس همراه ما باشید.

پیش از آنکه بهترین زمان تعویض روغن گیربکس را بدانید بهتر است اطلاعاتی کلی درباره خود گیربکس و اجزای آن داشته باشید. گیربکس بخش مهمی از اجزای فنی خودروست که به انتقال قدرت پیشرانه به چرخ‌ها با استفاده از نسبت‌های گوناگون دنده‌ها کمک می‌کند. گیربکس معمولاً بین پیشرانه و چرخ‌ها نصب می‌شود و از چندین چرخ‌دنده و شفت و سایز اجزا تشکیل ‌شده است. این قطعه مهم از طریق کلاچ به میل‌لنگ پیشرانه متصل بوده و کار کلاچ نیز قطع و وصل کردن موقتی پیشرانه و گیربکس در زمان تعویض دنده‌هاست. در حقیقت نقش اصلی گیربکس را باید انتقال مقدار مشخصی از قدرت و گشتاور به چرخ‌ها در سرعت‌های مختلف دانست تا به این ترتیب بتوان به پرفورمنس بهینه دست یافت.

سیستم‌های چرخ‌دنده بکار رفته در گیربکس‌ها تماس فلزی زیادی با یکدیگر دارند که باعث ایجاد گرما و استهلاک قطعات می‌شود. اینجاست که روغن گیربکس باعث می‌شود اصطکاک بین قطعات کاهش یافته و گرمای تولیدی کمتر شود. تعویض به موقع روغن گیربکس باعث تضمین سلامت قطعات گیربکس خواهد شد. روغن گیربکس روان کاری ویژه است که برای گیربکس‌ها و سایر بخش‌ها طراحی شده و به عملکرد نرم این بخش مهم خودرو کمک می‌کند. روان کاری نامناسب می‌تواند باعث خوردگی، استهلاک و نهایتاً خرابی قطعات گوناگون اجزای فنی خودرو و گیربکس شود که در آخر باعث از کار افتادن خودرو و تحمیل هزینه‌های سنگین خواهد شد.

بهترین زمان تعویض روغن گیربکس

شاید از برخی مالکان خودروها این جمله را شنیده باشید که روغن گیربکس نیازی به تعویض ندارد! واضح است که چنین چیزی اشتباه بوده و روغن گیربکس نیز در درازمدت به دلیل وجود ذرات ریز کیفیت خود را از دست می‌دهد و به همین دلیل باید به فکر تعویض آن بود. سازندگان خودروهای مجهز به گیربکس اتوماتیک توصیه کرده‌اند که روغن گیربکس را می‌بایست در فواصل کارکرد منظم تعویض کرد. روغن گیربکس‌های اتوماتیک می‌تواند در نهایت بخار شده و کیفیت خود را از دست بدهد. درصورتی‌که خودرو در ترافیک‌های شهری زیاد رانده شده یا به‌طور مکرر محموله‌های سنگین را یدک بکشد این فرایند سریع‌تر رخ خواهد داد.

دلیل از دست رفتن کیفیت روغن گیربکس نیز گرمای تولیدی به خاطر اصطکاک قطعات گیربکس است. از آنجایی که روغن گیربکس مسئول عملکرد نرم قطعات داخلی گیربکس بوده بنابراین خرابی روغن می‌تواند باعث سختی تعویض دنده‌ها شود. اکثر خودروسازان می‌گویند روغن گیربکس‌های اتوماتیک را باید هر ۱۰۰ هزار تا ۱۶۰ هزار کیلومتر تعویض کرد؛ اما برخی مکانیک‌ها معتقد هستند بهترین زمان تعویض روغن گیربکس کمتر از کارکرد یاد شده است. در حقیقت برخی افراد می‌گویند روغن گیربکس‌های اتوماتیک را باید بین هر ۵۰ هزار تا ۸۰ هزار کیلومتر تعویض کرد.

اما اوضاع برای گیربکس‌های دستی کمی متفاوت است و اکثر خودروسازان توصیه می‌کنند روغن گیربکس‌های دستی را هر ۵۰ هزار تا ۱۰۰ هزار کیلومتر تعویض کنید. برای اینکه بتوانید اطلاعات دقیق‌تری درباره بهترین زمان تعویض روغن گیربکس خودروی خود پیدا کنید بهتر است دفترچه راهنمای آن را مطالعه کنید. البته اگر خودروی خود را تحت‌فشار قرار می‌دهید و یا بارهای سنگین با آن حمل می‌کنید بهتر است روغن گیربکس را زودتر تعویض کنید. از جمله شرایط تحت‌فشار یک خودرو می‌توان به تردد روزمره در ترافیک‌های سنگین، حمل بارهای زیاد و… اشاره کرد.

تعویض نکردن روغن گیربکس چه مشکلاتی ایجاد می‌کند؟

اگر شما روغن گیربکس خودروی خود را بر اساس توصیه‌های سازنده تعویض نکنید ریسک آسیب دیدن گیربکس و سایر بخش‌ها را به جان می‌خرید. این امر می‌تواند به معنی تحمیل هزینه‌های سنگین در تعمیر گیربکس باشد. روغن گیربکس با گذشت زمان کیفیت خود را از دست می‌دهد. همان‌طور که گفته شد گیربکس‌های دستی معمولاً تماس فلز به فلز زیادی دارند و اصطکاک بالایی بین آن‌ها دیده می‌شود. برخورد مداوم این قطعات با یکدیگر باعث ایجاد ذرات فلزی کوچک می‌شود و درازمدت کیفیت روغن گیربکس را از بین می‌برد؛ بنابراین اگر روغن گیربکس را در زمان مقرر تعویض نکنید طول عمر گیربکس کاهش خواهد یافت.

نشانه‌های فرا رسیدن زمان تعویض روغن گیربکس

اما چه عواملی نشان دهنده فرا رسیدن زمان تعویض روغن گیربکس هستند؟ برای دانستن این موضوع بهتر است به احساس خود در زمان تعویض دنده‌ها دقت کنید. آیا دنده‌ها به سختی جا می‌روند یا صدایی غیرعادی تولید می‌کنند؟ بوی سوختن عجیب یا زوزه گیربکس نیز می‌تواند جزو دیگر نشانه‌های زمان تعویض روغن گیربکس باشد. همچنین در صورت وقوع نشتی در گیربکس باید به این موضوع دقت کنید. نهایتاً احتمال روشن شدن چراغ چک پیشرانه در پشت آمپرها وجود خواهد داشت که با بررسی گیربکس و نشتی احتمالی می‌توانید از فرا رسیدن زمان تعویض روغن گیربکس آگاه شوید.

زمان تعویض روغن گیربکس اتوماتیک

همان‌طور که گفته شد سازندگان خودروهای مجهز به گیربکس اتوماتیک توصیه می‌کنند هر ۱۰۰ هزار تا ۱۶۰ هزار کیلومتر روغن گیربکس را تعویض کنید اما بسیاری از مکانیک‌های باتجربه اعتقاد دارند باید زودتر دست‌به‌کار شد. آن‌ها می‌گویند روغن گیربکس‌های اتوماتیک را بین ۵۰ هزار تا ۸۰ هزار کیلومتر کارکرد تعویض کرد.

هزینه تعویض روغن گیربکس اتوماتیک

بسته به نوع خودرو، برند سازنده و میزان مصرف، هزینه تعویض روغن گیربکس اتوماتیک متفاوت خواهد بود اما باید اذعان داشت روغن گیربکس‌های اتوماتیک قیمت بالایی دارد. درهرحال برای تعویض روغن گیربکس اتوماتیک خودروی خود هزینه حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان برای هر ۱ لیتر را در نظر داشته باشید.